Omuz Çıkıkları

Hastalık Nedir?

Omuz çıkığı, üst kol kemiği (humerus) başının omuz yuvası (glenoid) dışına çıkması durumudur. En sık görülen çıkık türü ön omuz çıkığıdır. Omuz eklemi vücuttaki en hareketli eklem olduğu için çıkık riski yüksektir.

Nasıl Oluşur?

• Kola gelen ani ve kuvvetli darbe

• Elin yere dayalı olduğu pozisyonda düşme

• Spor sırasında omuza gelen travmalar

• Hiperlaks kişilerde ani hareketle oluşabilir

• Tekrarlayan çıkıklar bağ gevşekliği ile kolaylaşır

Risk Faktörleri

• Genç yaş (özellikle 20-30 yaş arası erkekler)

• Kontak sporlarla uğraşanlar (basketbol, futbol, hentbol)

• Daha önce omuz çıkığı öyküsü

• Kas dengesizlikleri ve yetersiz omuz stabilitesi

• Bağ gevşekliği (hipermobilite)

Belirtileri

• Şiddetli omuz ağrısı

• Omuzun görünümünde bozulma

• Kolun yan tarafa alınamaması

• Omuzda boşluk hissi

• Kas spazmı, hareket kaybı

• Uyuşma ve karıncalanma (sinir sıkışmasına bağlı)

Tedavi Yöntemleri

• Akut durumda acil tıbbi müdahale ile omuz yerine yerleştirilir (redüksiyon)

• Sonrasında istirahat ve immobilizasyon süreci

• Fizik tedavi ve rehabilitasyon süreci (özellikle tekrar çıkıkların önlenmesi için)

• Omuz çevresi kasların (rotator cuff, deltoid, skapular kaslar) güçlendirilmesi

• Denge, koordinasyon ve propriosepsiyon çalışmaları

• Ağrıya yönelik elektroterapi (TENS, sıcak uygulamalar)

• Rehabilitasyona rağmen tekrarlayan çıkıklarda cerrahi gerekebilir

Yardımcı Aletler

• Omuz immobilizer (askı veya omuzluk)

• Theraband, pulley sistemleri

• Köpük rulo, egzersiz topu

• Soğuk kompres ürünleri

• Kinesiotape uygulamaları

Tedavi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Spor ya da ağır aktivitelere erken dönmekten kaçınılmalı

• Kas kuvveti ve hareket açıklığı dengeli biçimde kazandırılmalı

• Baş üstü hareketlerde kontrollü olunmalı

• Spora dönüş aşamalı ve fizyoterapist gözetiminde olmalı

• Omuz mekaniği ve postür eğitimi verilmeli

Cerrahi Sonrası Fizyoterapi

(Özellikle tekrarlayan çıkıklarda Bankart ya da Latarjet operasyonu uygulanabilir)

• 1-3 hafta: Omuz immobilizasyonu, ödem ve ağrı kontrolü

• 3-6 hafta: Pasif ve aktif yardımcı egzersizler

• 6-12 hafta: Kuvvetlendirme, fonksiyonel ve proprioseptif çalışmalar

• 3. aydan sonra: Spora özgü egzersizlerle dönüş süreci başlatılır