Ayak Bileği Burkulması (İnversiyon Yaralanması)

Hastalık Nedir?

Ayak bileği burkulması, ayak bileğinin aniden ve kontrolsüz şekilde içe (inversiyon) dönmesiyle oluşan, genellikle dış yan bağların (özellikle ATFL – anterior talofibular ligament) gerilmesi veya yırtılması durumudur.

Nasıl Oluşur?

• Ani yön değiştirme, sıçrama sonrası kötü yere basma

• Düz olmayan zeminde koşma veya yürüme

• Spor sırasında kontrolsüz düşüş

• Kas yorgunluğu ve dengesizlik

Risk Faktörleri

• Daha önce geçirilmiş ayak bileği yaralanmaları

• Denge ve propriyosepsiyon eksikliği

• Yetersiz ayakkabı desteği

• Yüksek riskli sporlar (futbol, basketbol, voleybol)

• Zayıf peroneal kaslar

Belirtileri

• Ayak bileğinde şişlik, morarma ve ağrı

• Üzerine basmakta zorluk

• Hareket kısıtlılığı

• Stabilite kaybı (özellikle kronikleşirse)

Tedavi Yöntemleri

• İlk 48 saat: RICE (dinlenme, buz, kompresyon, elevasyon)

• Ağrı azaldıktan sonra: aktif hareketler, germe ve kuvvetlendirme

• Denge-propriyosepsiyon çalışmaları

• Manuel terapi (eklem mobilizasyonları)

• Elektroterapi (ultrason, TENS)

• Fonksiyonel egzersizlerle spora dönüş planlaması

Yardımcı Aletler

• Ayak bileği ortezi veya elastik bandaj

• Denge tahtası, BOSU topu

• Theraband ile dirençli egzersizler

• Soğuk kompres ürünleri

• Ayakkabı içi destekleyici tabanlıklar

Tedavi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Egzersiz programı ihmal edilmemeli, kaslar yeniden kuvvetlendirilmelidir

• Spora dönüş kademeli ve kontrollü olmalı

• Zemin ve ayakkabı seçimine dikkat edilmeli

• Propriyosepsiyon çalışmaları uzun vadede devam ettirilmelidir

Cerrahi Sonrası Fizyoterapi

(Ciddi bağ yırtıklarında cerrahi gerekebilir)

• İlk haftalarda immobilizasyon sonrası pasif ve aktif egzersizlere geçilir

• Propriyoseptif egzersizlerle denge yeniden kazandırılır

• Spora dönüş öncesi fonksiyonel testlerle değerlendirme yapılır