Doğumsal Kalça Çıkığı (Gelişimsel Kalça Displazisi - GKD)

Hastalık Nedir?

Gelişimsel kalça displazisi (GKD), kalça eklemini oluşturan kemiklerin—özellikle kalça yuvasının (asetabulum) ve uyluk kemiği başının (femur başı)—doğru biçimde gelişmemesi sonucu ortaya çıkan, kalça ekleminde gevşeklik veya çıkıkla seyreden bir hastalıktır. Erken dönemde fark edilmezse yürüyüş bozukluklarına ve kalıcı hasarlara yol açabilir.

Nasıl Oluşur?

• Anne karnında bebeğin kalçaya baskı yapan pozisyonlarda durması

• Doğum sonrası kundaklama gibi yanlış uygulamalar

• Gelişimsel faktörlere bağlı kalça ekleminin yetersiz gelişimi

Risk Faktörleri

• Kız bebeklerde daha sık görülür

• İlk doğan bebekler

• Ters (makat) doğum

• Ailede GKD öyküsü

• Sıkı kundak kullanımı

• Rahim içi hareket kısıtlılığı

Belirtileri

• Bebekte alt bez değişiminde kalçada kısıtlı açılma

• Bacaklar arasında uzunluk farkı

• Kalça veya uylukta asimetrik deri kıvrımları

• Yürümeye başladıktan sonra topallama veya tek taraflı yürüyüş

• Geç yürüme

Tedavi Yöntemleri

• 0–6 ay: Pavlik bandajı ile kalçanın düzgün pozisyonda tutulması

• 6–18 ay: Gerekirse kapalı redüksiyon ve alçılama

• 18 ay sonrası: Açık redüksiyon ve cerrahi yöntemler gerekebilir

• Fizyoterapi: Kalça kaslarını kuvvetlendirme, denge, yürüme eğitimi

• Postoperatif mobilite eğitimi ve ortez kullanımı

• Aileye pozisyonlama ve günlük yaşam aktiviteleri eğitimi

Yardımcı Aletler

• Pavlik bandajı

• Alçılar (spika alçısı sonrası destekleyici cihazlar)

• KAFO, kalça abduksiyon ortezleri

• Yürüteç, tripod, walker

• Denge tahtası, egzersiz topu

Tedavi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Egzersizlere düzenli devam edilmeli

• Ortez kullanımı ve pozisyonlamaya dikkat edilmeli

• Erken ve düzenli takip çok önemlidir

• Basıya duyarlı alanlar gözlemlenmeli

• Kas güçsüzlüğü gelişmemesi için aktif hareketler teşvik edilmeli

Cerrahi Sonrası Fizyoterapi

• Ameliyat sonrası alçı dönemi tamamlandıktan sonra fizyoterapi başlanır

• Kalça çevresi kasları güçlendirilir

• Aşamalı mobilizasyon, oturma-destekli ayakta durma çalışmaları

• Yürüme eğitimi ve cihaz adaptasyonu

• Fonksiyonel bağımsızlık hedeflenir